ممانعت از ملاقات فرزند با یکی از والدین که پس از طلاق حضانت فرزند را برعهده ندارد، جرم تلقی می شود. طبق ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده، هرگاه مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول، به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و درصورت تکرار، به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
حضانت فرزند
حضانت به معنای سرپرستی و نگهداری فرزند است و حضانت دائم فرزند بر عهده پدر و مادر می باشد. طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، حضانت فرزند هم حق و هم تکلیف والدین است، همچنین طبق ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی، هیچ یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنها است از نگهداری او امتناع کند و در صورت امتناع یکی از والدین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم (دادستان) نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد نگهداری را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تامین کند.
همچنین ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده، در خصوص ضمانت اجرای حضانت فرزند چنین مقرر می دارد، هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
یکی از نکات مهمی که در خصوص حضانت باید به آن اشاره کنیم تفاوت حضانت و ولایت است که بسیاری از افراد این دو را با هم یکی دانسته و گمان می کنند حضانت همان ولایت قهری است، در صورتی که حضانت حق و تکلیف پدر و مادر است اما ولایت حقی است که قانون تنها برای پدر و جد پدری قائل شده است.
طبق ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، حضانت فرزند پسر و دختر پس از طلاق تا ۷ سالگی با مادر و پس از آن، حضانت تا رسیدن فرزند به سن بلوغ شرعی با پدر خواهد بود و پس از آنکه فرزند به سن بلوغ شرعی که برای فرزند دختر ۹ سال تمام شمسی و برای فرزند پسر ۱۵ سال تمام شمسی است، رسید می تواند خودش انتخاب کند که با کدام یک از والدینش زندگی کند، همچنین در طلاق توافقی زن و مرد خودشان باید در مورد حضانت فرزند در طلاق توافقی تصمیم گیری کنند و توافق خود را در این خصوص به دادگاه اعلام کنند.
طبق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی، در صورت فوت یکی از والدین، حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود و اگر پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند، حضانت طفل با جد پدری است و در صورتی که جد پدری نیز در قید حیات نباشد، حضانت با سایر خویشاوندان کودک بر مبنای ترتیبات ارث است و دادگاه با توجه به مصلحت کودک برای او قیم تعیین می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد حضانت و قیمومیت به مقاله تفاوت حضانت و قیمومیت مراجعه کنید.
حق ملاقات با فرزند پس از طلاق
طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر والدین کودک در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از والدین که فرزند تحت حضانت او نمی باشد حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آنها در صورت اختلاف بین والدین با دادگاه خانواده است.
دادگاه خانواده با توجه به سن کودک و رابطه او با هر یک از والدین، ساعت ملاقات با فرزند را از ۲۴ ساعت الی ۷۲ ساعت در پایان هفته تعیین خواهد کرد.
حضانت و حق ملاقات با فرزند پس از طلاق از جمله مهمترین مسائلی است که در دادگاه پیش از صدور رای طلاق در مورد آن تصمیم گیری می شود. دادگاه با توجه به مصلحت کودک و شرایط والدین، حضانت کودک را به یکی از آنها واگذار می کند و برای طرف دیگر که حضانت فرزند را برعهده ندارد، حق ملاقات با فرزند را تعیین می کند و هیچ کس نمی تواند والدین را از این حق قانونی و شرعی منع کند، حتی اگر پدر یا مادر دچار فساد اخلاقی یا اعتیاد باشند و یا در زندان باشند، در این صورت نیز از ملاقات والدین با فرزند پس از طلاق جلوگیری نمی شود و ملاقات با فرزند با توجه به مصلحت کودک و با تدارکات لازم برای ملاقات در محیط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد فراهم می شود.
یکی از سوالاتی که در مورد حضانت و حق ملاقات با فرزند پس از طلاق مطرح می شود در مورد خروج فرزند از کشور پس از طلاق است. هر کدام از پدر و مادر که حضانت کودک را بر عهده دارد نمی تواند فرزند را بدون رضایت والد دیگر که حق ملاقات با فرزند را دارد، از کشور خارج کند و یا این که فرزند را به شهر دیگری ببرد که ملاقات طرف دیگر تحت تأثیر قرار گیرد.
ضمانت اجرای ملاقات با فرزند
در صورتی که زن یا مرد از دادگاه درخواست طلاق نماید، تا زمانی که دادگاه برای حضانت فرزند و حق ملاقات پس از طلاق تصمیم گیری کند، حضانت موقت فرزند را به یکی از والدین واگذار می کند تا رای طلاق صادر شود و برای حضانت فرزند تعیین تکلیف شود.
بعد از اینکه دادگاه برای حضانت و حق ملاقات با فرزند پس از طلاق، براساس مصلحت کودک تعیین تکلیف نمود، هر یک از طرفین در مورد زمان و مکان ملاقات با فرزند باید براساس رای دادگاه عمل نمایند و یکی از والدین که حضانت کودک را برعهده دارد نمی تواند از ملاقات کودک با طرف دیگر جلوگیری کند و یا پس از پایان مدت زمان ملاقات با فرزند طرف دیگر باید فرزند را بازگرداند و عدم استرداد کودک پس از پایان مدت ملاقات نیز از نظر قانون جرم تلقی می شود.
طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی، اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند خودداری کند به مجازات از چهل و پنج روز تا سه ماه حبس یا به جزای نقدی محکوم خواهد شد.
طبق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده هرگاه یکی از والدین که پس از طلاق حضانت فرزند به او سپرده شده است، از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با طرف دیگر شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
همچنین براساس ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده، هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.
قوانین فوق در مورد حق ملاقات با فرزند پس از طلاق، در مورد انواع طلاق یکسان است و زوجین پس از طلاق باید طبق تصمیم گیری دادگاه در خصوص حضانت فرزند پس از طلاق و حق ملاقات با فرزند عمل نمایند و نمی توانند خلاف آن عمل کنند.
وکیل طلاق تضمینی موسسه حقوقی دادآرمان آماده ی پاسخگویی به تمام سوالات شما در زمینه طلاق و حضانت و حق ملاقات با فرزند است، همچنین می توانید از طریق پیج اینستاگرام بهترین وکیل ایران با ما در ارتباط باشید…
نظریه مشورتی شماره ۳۹۹/۹۳/۷ ـ ۲۴/۲/۱۳۹۳
سوال: با توجه به مفاد ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده که بیان می دارد رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاه ها و مقامات اجرایی الزامی است که علاوه بر کودکان، نوجوانان را هم مشمول حکم دانسته، آیا دعوای ملاقات یا حضانت طفل بالغ کمتر از ۱۸ سال قابل استماع و رسیدگی می باشد یا خیر؟
نظریه مشورتی
اولاًـ در خصوص «حضانت فرزند بالغ کمتر از هجده سال»، مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی و رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور به شماره ۳۰ مورخ ۳/۱۰/۱۳۶۴، با رسیدن طفل به سن بلوغ شرعی که در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر نه سال تمام قمری است، موضوع حضانت (امر غیر مالی) منتفی است و فرد بالغ (پس از بلوغ شرعی) می تواند با هر یک از والدین یا اجداد خود که بخواهد، زندگی نماید.
ثانیاًـ در مورد «ملاقات فرزند بالغ کمتر از هجده سال»، با عنایت به منطوق ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱، چنانچه مصلحت و غبطه کودک یا نوجوان ایجاب کند، صدور حکم ملاقات چنین فرزندی با هر یک از والدین و تهیه الزامات آن توسط طرف دیگر بلااشکال است و احراز این امر با دادگاه است.
سلب حضانت از والدین
در خصوص حضانت دائم فرزند باید به این نکته اشاره کنیم که پدر و مادر تا زمانی می توانند حضانت دائمی فرزند را برعهده بگیرند که عدم صلاحیت آنها برای نگهداری از کودک اثبات نشده باشد، اما در صورتی که طبق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، یکی از مصادیق سلب حضانت والدین وجود داشته باشد، مانند سلب حضانت پدر به دلیل اعتیاد، سلب حضانت به دلیل اشتهار به فساد، سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی، سلب حضانت به دلیل سوء استفاده از کودک، سلب حضانت از مادر با ازدواج مجدد و… حضانت دائمی از والدین گرفته می شود. در صورتی که حضانت از پدر سلب شود به نگهداری از کودک به مادر سپرده می شود و در صورتی که از مادر سلب حضانت شود، حضانت به پدر یا جد پدری واگذار می شود و چنانچه پدر و مادر هر دو برای نگهداری از کودک صلاحیت نداشته باشند، حضانت طبق نظر دادگاه و با توجه به مصلحت کودک به یکی از افراد صلاحیت دار سپرده می شود.
اگر برای طرح دعوی سلب حضانت از والدین و اطلاع از موانع اجرای حق حضانت نیاز به مشورت با یک وکیل با تجربه داری، ما ۱۰ تا از بهترین وکیل طلاق را به شما معرفی می کنیم.
کلام آخر
فرزند از بدو تولد نیاز به توجه و نگهداری از سوی والدین خود دارد و پدر و مادر بهترین کسانی هستند که می توانند نیازهای مالی، عاطفی و جسمانی فرزند خود را برطرف نمایند و فرزند تنها در سایه خانواده و توجه والدین خود می تواند به رشد و شکوفایی جسمانی و روانی دست یابد، از این رو به دلیل نقش مهمی که والدین در پرورش، رشد و رفع نیازهای فرزند خود دارند، حضانت به یکی از مهمترین مسائل حقوقی تبدیل شده است و قانون گذار توجه ویژه ای به حضانت کودکان و حقوق اطفال نموده است و با تصویب قوانین حضانت به طور خاص به این موضوع پرداخته است، خصوصا حضانت فرزند پس از طلاق والدین که قانون گذار سعی کرده است با وضع قوانین حضانت با توجه به مصلحت کودک در رفع نیازهای او در شرایطی که کودک از بودن در کانون خانواده به همراه پدر و مادر خود به دلیل طلاق والدین محروم شده است کمک بسزایی نماید، از این رو موسسه حقوقی دادآرمان بهترین وکیل خانواده (وکیل طلاق تضمینی) را برای دریافت مشاوره در خصوص حضانت فرزند به شما معرفی می کند.
همچنین وکلای موسسه حقوقی دادآرمان این امکان را برای شما عزیزان فراهم کرده اند که در صورت نداشتن وقت کافی برای دریافت مشاوره حقوقی حضوری در زمینه حضانت (و دعاوی طلاق) با وکیل آنلاین از طریق فضای مجازی (واتساپ، تلگرام، اینستاگرام) با ما در ارتباط باشید و از طریق مشاوره حقوقی، سوالات خود را مطرح کرده و پاسخ آنها را دریافت کنید.
لینکهای مفید موسسه حقوقی دادآرمان
· خدمات موسسه حقوقی دادآرمان
· وکیل ارث
مشاوره آنلاین، تلفنی و حضوری دعاوی خانواده – ملکی – کیفری و حقوقی
02122904873 - 02122904874
–09128400921 – 09336267878 – 09336267676 –
هیچ کس نمی تواند پدر یا مادر را از حق ملاقات با فرزند محروم کرد حتی اگرپدر یا مادر دچار فساد اخلاقی یا اعتیاد باشند و یا در زندان باشند، در این صورت نیز از ملاقات والدین با فرزند پس از طلاق جلوگیری نمی شود و ملاقات با فرزند با توجه به مصلحت کودک و با تدارکات لازم برای ملاقات در محیط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد فراهم می شود.